Η λεηλασία των αποθεματικών των ταμείων

Άρθρο από τον “Πανσυνταξιουχικό Αγώνα” Απρίλης 2018

            Όλοι οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί των καπιταλιστών και του κράτους τους (συμπεριλαμβανομένων των αστικών κυβερνήσεων από την δημιουργία του ασφαλιστικού – συνταξιοδοτικού συστήματος μέχρι σήμερα, αλλά και της ΕΕ) μας βομβαρδίζουν στην κυριολεξία με τα επιχειρήματα, στα οποία βασίζουν την αιτιολόγηση των αντισυνταξιουχικών μέτρων που παίρνουν. Εκτός από τα βασικά, που δείχνουν και πιο ξεκάθαρα την ταξική διάσταση της πολιτικής τους, δηλαδή η διευκόλυνση της επενδυτικής δραστηριότητας, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας τους, προβάλουν και ορισμένα όπως η εξάντληση των αποθεματικών των ταμείων, ή η σταδιακή γήρανση του πληθυσμού, τα προνόμια των συνταξιούχων έναντι των εργαζόμενων.

            Βέβαια ξεπερνούν πολύ εύκολα τα ίδια τα επιχειρήματά τους εξαφανίζοντας την απαιτούμενη απάντηση στο πολύ απλό ερώτημα που προκύπτει: τι και ποιοι φταίνε για την ύπαρξη των προβλημάτων που επικαλούνται;

            Εμείς λέμε πως η απάντηση είναι γνωστή σε όλους. Όλα αυτά τα προβλήματα οφείλονται στις δικές τους υλοποιούμενες και εφαρμοζόμενες, με την μορφή των κυβερνητικών και κρατικών μέτρων και νόμων, απαιτήσεις και επιλογές, κατά κύριο λόγο στην οικονομία. Λχ η σταδιακή γήρανση του πληθυσμού (ειδικά στη χώρα μας που αποκτά ρυθμούς γρήγορους και οδηγούν όχι απλά στη γήρανση, αλλά στη σοβαρή μείωσή του) οφείλεται στην αντιλαϊκή πολιτική της περικοπής ή και κατάργησης των όποιων κοινωνικών προνομίων υπήρχαν για τις πολύτεκνες οικογένειες, αντί αυτές να ενισχύονται. Στην τεράστια εξάπλωση της ανεργίας, ειδικά των νέων, που τους δημιουργεί κατάσταση σχεδόν απαγορευτική για τη δημιουργία οικογένειας. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και η εξευτελιστική μισθοδοτική πολιτική των κυβερνήσεων και εργοδοτών προς τους εργαζόμενους με τα 200 – 500 ευρώ μισθούς. Όσο για τα “προνόμια” των συνταξιούχων έναντι των παιδιών και εγγονιών τους, έχουμε δώσει απάντηση σε άρθρο σε φύλλο του ΠΑ του Οκτώβρη 2017 στη σελίδα 6.

            Έτσι επί πολλά χρόνια προπαγάνδα τους σαν τρίτο μεγάλο επιχείρημα απομένει αυτό της εξάντλησης των αποθεματικών των ταμείων. Ούτε κι εδώ θα “ανακαλύψουμε την Αμερική”. Είναι γνωστά τα στοιχεία που αποδείχνουν πως το επιχείρημα αυτό είναι μια ακόμα μεγάλη απάτη, μια ξετσίπωτη απατεωνιά εκ μέρους των κεφαλαιοκρατών και των υπαλλήλων τους. Γιατί και για το πρόβλημα αυτό η ευθύνη βαραίνει αυτούς αποκλειστικά και κανέναν άλλο, ειδικά το λαό, τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

            Το ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό σύστημα στήθηκε αφ’ ενός κάτω από την πίεση του εργατικού κινήματος, για τη δημιουργία ενός μηχανισμού εξασφάλισης των απόμαχων της δουλειάς και ενώ ήδη σε ορισμένες περιπτώσεις εργάτες σε εργοστάσια με αιματηρούς αγώνες υποχρέωναν τους εργοδότες να χρηματοδοτούν τέτοια συστήματα σε επιχειρησιακό ή κλαδικό επίπεδο. Αφ’ ετέρου από την ανάγκη του κεφαλαίου που σκέφτηκε πως μπορούσε να φτιάξει ένα χρηματοκιβώτιο γεμάτο ζεστό χρήμα για να χρηματοδοτεί τις επενδύσεις του. Η ενοποίηση λοιπόν του συνταξιοδοτικού συστήματος, υπό την ευθύνη του κράτους εξυπηρέτησε άμεσα τα συμφέροντα των καπιταλιστών. Η εμπλοκή του κράτους είχε να κάνει με την “δίκαιη” μοιρασιά αυτού του … θησαυρού στους ενδιαφερόμενους.

            Με τη δημιουργία του ασφαλιστικού συστήματος, ειδικά του συνταξιοδοτικού, αμέσως και επειδή σε βραχυπρόθεσμο χρόνο (τουλάχιστον 20 – 30 χρόνια) δεν υπήρξαν αθρόες συνταξιοδοτήσεις, τα ταμεία, κύρια το ΙΚΑ, συσσώρευσαν τεράστια αποθεματικά. Το ίδιο έγινε και με τη δημιουργία ειδικών ταμείων κλάδων (πχ τραπεζοϋπάλληλοι κ.α.), κάποια από τα οποία μάλιστα φτιάχτηκαν στην κατοχή (λχ το αργότερα μετονομασθέν ΤΑΠ-ΟΤΕ) ύστερα από μεγάλους αγώνες. Τα αποθεματικά των ταμείων αυτών εκμεταλλεύτηκαν άγρια οι κλαδικοί εργοδότες για να κάνουν τη δουλειά τους.

Ποια ήταν λοιπόν η πορεία των αποθεματικών των ταμείων

·        Κατ’ αρχήν η ευθύνη για τη διαφύλαξή τους ανατέθηκε στην τράπεζα της Ελλάδας. Σύντομα όμως η ΤτΕ μετατράπηκε σε διαχειριστή τους και άρχισε να τα μοιράζει σε μεγαλοεπιχειρηματίες και επενδυτικές τράπεζες σαν δανικά και αγύριστα. Τα ταμεία δεν είχαν τη δυνατότητα να προβαίνουν τα ίδια σε επενδύσεις βασικά κρατικών ομολόγων, έστω στα πλαίσια της καπιταλιστικής οικονομίας, με συμφέροντα επιτόκια. Η κατάσταση των αποθεματικών ήταν τελείως άτοκη. Για την περίοδο 1951-1975 η απώλειες υπολογίζονται στα 58 δις ευρώ, σε σημερινές νομισματικές αξίες.

·        Στη μετέπειτα φάση αποδόθηκε στην κατάθεση αυτή επιτόκιο, που όμως ήταν πολύ χαμηλό και δεν αντιστάθμιζε τις απώλειες από τον πληθωρισμό. Πχ στην δεκαετία του 1990 το επιτόκιο ήταν περίπου 4%, ενώ ο πληθωρισμός έτρεχε με ποσοστά γύρω στο 20%, προκαλώντας μεγάλα ελλείμματα σε λογιστικές αξίες.

·        Στην ίδια αυτή δεκαετία καθιερώθηκε η τριμερής χρηματοδότηση (εργαζόμενος – εργοδότης – κράτος), όπου όμως το κράτος ποτέ δεν απέδωσε τη δική του συμμετοχή. Κατά καιρούς η υποχρεωτική κάλυψη των ελλειμμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό, αντιστοιχούσε ακριβώς στην αποφυγή αυτής της συμμετοχής. Και παρ’ όλη την κάλυψη αυτή οι οφειλές του κράτους στα ταμεία ανέρχονται στα 12 δις ευρώ.

·        Στην περίοδο των χρηματιστηριακών εκρήξεων, τα ταμεία υποχρεώθηκαν να παίξουν μεγάλα μερίδια των αποθεματικών τους στο χρηματιστήριο με αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 3,5 δις ευρώ.

·        Κι έτσι ερχόμαστε στην περίοδο μετά το 2009, όπου ξεσπά η καπιταλιστική οικονομική κρίση. Τότε τα μέτρα σε βάρος του συνταξιοδοτικού και των συνταξιούχων πήραν μεγάλη έκταση. Το κράτος άρχισε να αποσύρεται από τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων με αποτέλεσμα τη ραγδαία μείωση των αποθεματικών, τα οποία τα ταμεία εκταμίευαν για να καλύψουν τα κενά που άφηνε η κρατική υποχρηματοδότηση. Μόνο στην διετία 2011-2012 αυτή έπεσε από τα 21 δις στα 15 δις και μεγάλωσαν αντίστοιχα τα ταμειακά ελλείμματα.

·        Προηγήθηκαν και συνεχίστηκαν ορισμένες πολιτικές, ευνοϊκές για τη μεγαλοεργοδοσία, κύρια των ΔΕΚΟ και Τραπεζών, με τις “εθελούσιες” συνταξιοδοτήσεις, που προκάλεσαν επιβάρυνση των ταμείων με περίπου 5 δις ευρώ.

·        Η συνέχεια ήταν δραματική. Στην περίοδο 2010-2016 είχαμε:

·        Κούρεμα των αποθεματικών (PSI)

·        αύξηση της ανεργίας κατά 17 μονάδες

·        μεγάλη μείωση μισθών περίπου 28 μονάδες

·        ραγδαία εξάπλωση των ελαστικών σχέσεων εργασίας

·        μείωση των εργοδοτικών και εργατικών εισφορών καθώς και κατάργηση κοινωνικών πόρων υπέρ ορισμένων επικουρικών ταμείων

·        μεγάλη εξάπλωση της ανασφάλιστης – μαύρης εργασίας

·        νέο κούρεμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

·        νέα δραστική περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης

Το σύνολο της χασούρας των ταμείων από τα μέτρα αυτά ανέρχονται στα

80 δις ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται αυτή του 2017.

·        η εισφοροδιαφυγή από τους μεγάλους εργοδότες κύρια, αλλά και η αδυναμία μικρών και ατομικών επιχειρηματιών να καταθέτουν τις εισφορές τους λόγω χρεοκοπίας ή οικονομικής καχεξίας. Συνολικά οι υποχρεώσεις αυτές της τελευταίας πενταετίας ξεπερνούν τα 31 δις ευρώ (710.000 οφειλέτες).

·        Τέλος η απαξίωση της ακίνητης περιουσίας των ταμείων, από την οποία έχασαν περίπου 77 δις ευρώ, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία τους περνούν στο ΤΑΙΠΕΔ για … αξιοποίηση (ξεπούλημα).

Το γενικό σύνολο των απωλειών των ταμείων σε όλη αυτή τη μακρά

περίοδο ανέρχονται στα 160 περίπου δις ευρώ. Αν υπολογίσουμε πως οι συνταξιούχοι από το 2010 μέχρι το 2016 έχασαν 50 δις ευρώ (και περισσότερα) από τις συντάξεις τους, τότε βγαίνει ένα συνολικό έλλειμμα των ταμείων που φτάνει στα 210 δις ευρώ.

            Αυτή είναι η τραγική κατάσταση στην οποία όλες οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις για το συμφέρον των βιομηχάνων, τραπεζών, εφοπλιστών και άλλων μεγαλοεπιχειρηματιών, οδήγησαν το ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό σύστημα με τις πολιτικές που εφάρμοσαν. Πάνω σ’ αυτά τα δεδομένα το ταξικό εργατικό, λαϊκό και συνταξιουχικό κίνημα διαμορφώνουν το πλαίσιο των αιτημάτων τους, με άξονα τα βασικά:

1.     ανακεφαλαιοποίηση των αποθεματικών των ταμείων

2.     καταβολή όλων των χρωστούμενων εισφορών από το κράτος και την μεγαλοεργοδοσία

3.     κάλυψη των ελλειμμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό

4.     κατάργηση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, μονιμότητα στην εργασία, απαγόρευση της ανασφάλιστης εργασίας

5.     αποκατάσταση των μισθών με κατώτερο στα 751 ευρώ

6.     επαναφορά των κλαδικών ΣΣΕ

7.     κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων και μέτρων, επαναφορά των συντάξεων στα προ του 2009 επίπεδα, μαζί με το 13^ο και 14^ο μισθούς

Από το πλαίσιο αυτό δεν πρόκειται να κάνουμε πίσω. Δεν θα πάψουμε

να το διεκδικούμε και για το σκοπό αυτό θα εντείνουμε τη δράση και την πάλη μας. Και θα το πετύχουμε.