ΕΚΘΕΣΗ ΟΟΣΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

Επισημάνσεις και κατευθύνσεις - άλλοθι στην κλιμάκωση της επίθεσης

Κεντρικό στοιχείο η παραπέρα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και η πλήρης εφαρμογή των αντιασφαλιστικών νόμων που έχουν ψηφιστεί μέχρι σήμερα

Από τη δουλειά στον ...τάφο είναι το δόγμα του ΟΟΣΑ που υλοποιούν βήμα βήμα οι κυβερνήσεις στα κράτη - μέλη

Αλλοτε με το καρότο και άλλοτε με το μαστίγιο, ο ΟΟΣΑ αποτελούσε πάντα έναν αξιόπιστο «εταίρο» των κυβερνήσεων στην Ελλάδα, στην ΕΕ και σε όλον τον κόσμο για την επιβολή μεταρρυθμίσεων και αναδιαρθρώσεων στο Ασφαλιστικό, που απαντούν στην καρδιά των αναγκών του κεφαλαίου, για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του.

Τόσο στην περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης όσο και σήμερα οι εκθέσεις και οι κατευθύνσεις του αποτελούν «ιερό δισκοπότηρο» για τα αστικά επιτελεία και από εκεί «ξεπηδούν» πολλές από τις «μεταρρυθμιστικές» ιδέες των κυβερνήσεων, αφού πρώτα περάσουν το αναγκαίο στάδιο της «ζύμωσης», που τις νομιμοποιεί τάχα ως αναγκαιότητα.

Απ' αυτήν τη σκοπιά, καμιά έκπληξη δεν προκαλεί ότι όσο πλησιάζουμε στην κορύφωση του επόμενου κύκλου της αντιασφαλιστικής επίθεσης, αυτήν τη φορά από την κυβέρνηση της ΝΔ, πληθαίνουν οι αναφορές σε εκθέσεις και συμπεράσματα του ΟΟΣΑ γύρω από την «αποτελεσματικότητα» προηγούμενων αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων και την ανάγκη να υπάρξουν νέες «προσαρμογές», στο όνομα πάντα της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών συστημάτων.


Μια τέτοια πρόσφατη έκθεση του ιμπεριαλιστικού Οργανισμού έχει τίτλο «Οι συντάξεις με μια ματιά 2019» και στόχος της είναι να επιταχυνθούν οι αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις στα κράτη - μέλη, με τη διαπίστωση ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουν χαλαρώσει οι προσπάθειες συνολικά των κυβερνήσεων προς αυτήν την κατεύθυνση. Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά σημεία της έκθεσης και τον τρόπο που συνδέονται με την ελληνική πραγματικότητα.

«Πρόωρη» συνταξιοδότηση μετά από 38 χρόνια δουλειάς!

Επισημαίνει ο ΟΟΣΑ: «Διάφορα νομοθετικά μέτρα από το Σεπτέμβριο του 2017 έχουν φέρει πίσω προηγούμενες μεταρρυθμίσεις. Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις έχουν χαλαρώσει τις ηλικιακές προϋποθέσεις για τη λήψη σύνταξης, αύξησαν τις παροχές και επέκτειναν τις καλύψεις.

Τα ποσοστά εισφορών άλλαξαν στην Ουγγαρία, στην Ισλανδία και τη Λιθουανία, τα δίχτυα ασφαλείας γήρατος και οι ελάχιστες συντάξεις αυξήθηκαν στην Αυστρία, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στο Μεξικό και τη Σλοβενία, καθώς και τα οφέλη για τους χαμηλόμισθους στη Γερμανία, ενώ η Ισπανία ανέστειλε μέτρα (...) Η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και η Σλοβακική Δημοκρατία επέκτειναν τις επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης ή περιόρισαν αυξήσεις του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης που είχαν αναγγείλει».

Τι μπαίνει στο «ραντάρ» του ΟΟΣΑ και στοχοποιείται ως «παρέκκλιση» από ψηφισμένους νόμους; Οι «ελάχιστες συντάξεις», που στα περισσότερα κράτη - μέλη της ΕΕ ισοδυναμούν με επιδόματα πείνας, τόσο που να χρειάζεται να καταφύγει κανείς στην Πρόνοια για να επιβιώσει, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία.

Επίσης, η καθυστερημένη εφαρμογή των αυξήσεων στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για ορισμένα κράτη, που τις έχουν όμως νομοθετήσει. Μιλάμε πάντα για ηλικιακά όρια που έχουν αγγίξει «ταβάνι» στα περισσότερα συνταξιοδοτικά συστήματα, ειδικά με την «ευελιξία» που παρέχει η σύνδεση με το προσδόκιμο ζωής.

Ακόμα όμως κι αυτές οι περιπτώσεις που αξιοποιεί η έκθεση του ΟΟΣΑ ως «αντιπαράδειγμα» για άλλα κράτη - μέλη, αφορούν στην πραγματικότητα μερική ή προσωρινή αναστολή μέτρων ή/και αντικατάστασή τους με άλλα.

Για παράδειγμα, η Σλοβακική Δημοκρατία αποφάσισε να καταργήσει τη σύνδεση ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, την οποία θέσπισε το 2012, αλλά δεσμεύτηκε να αυξήσει σταδιακά το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη.

Η Ιταλία, πάλι, ανέστειλε τη σύνδεση ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και προσδόκιμου ζωής μόνο για ορισμένους εργαζόμενους και μόνο μέχρι το 2026. Έτσι, η διευκόλυνση της δήθεν ...«πρόωρης» συνταξιοδότησης που διαπιστώνει ο ΟΟΣΑ, είναι η δυνατότητα να πάρει κανείς σύνταξη σε ηλικία 62 χρόνων, ύστερα από 38 χρόνια εργασίας! Αυτό ο ΟΟΣΑ και οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου το θεωρούν πρόωρη συνταξιοδότηση! Η Ισπανία, τέλος, ανέστειλε την εφαρμογή δύο μέτρων, το ένα για τα έτη 2018 και 2019 και το άλλο μέχρι το 2023, οπότε θα εφαρμοστούν κανονικά.

Σε κάθε περίπτωση, ποιο είναι το μήνυμα που στέλνει ο Οργανισμός και αξιοποιούν οι κυβερνήσεις; Καμιά χαλάρωση στις αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις, καμιά απόκλιση από όσα έχουν ήδη ψηφιστεί, αποφασιστικότητα στην επέκταση και ένταση της αντιασφαλιστικής επίθεσης...

Απαράδεκτο να ζεις πολλά χρόνια παίρνοντας σύνταξη!

Καταγράφοντας εξάλλου τη γενικότερη τάση στη διαμόρφωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει: «Στη βάση των πρόσφατων μέτρων, πάνω από τις μισές χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ αυξάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 63,8 έτη στα 65,9 έτη κατά μέσο όρο έως το 2060».

Ομως, αυτό δεν είναι αρκετό, γιατί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Οργανισμού, η αύξηση αυτή είναι μισή από την αύξηση του προσδόκιμου ζωής από τα 65 έτη και μετά, για την ίδια περίοδο. Που σημαίνει ότι η ...«κατάρα» των συνταξιούχων που σάπισαν κυριολεκτικά στη δουλειά, αλλά ζουν περισσότερο απ' όσο πρέπει, θα συνεχίσει να κατατρύχει το κεφάλαιο και το κράτος του, επιβαρύνοντας το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα!

Για του λόγου το αληθές, η έκθεση με λύπη διαπιστώνει ότι το 1960 κάποιος ζούσε από τη σύνταξη και μετά 13,7 χρόνια, το 1990 ζούσε 15,9 χρόνια, το 2020 θα ζει 19,8 χρόνια και το 2050 θα ζει 22,6 χρόνια. Γι' αυτό βασικό ζητούμενο για το κεφάλαιο και το αστικό κράτος είναι η σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, ώστε να διασφαλίζεται ότι η περίοδος συνταξιοδότησης θα έχει μια καθορισμένη διάρκεια και άρα ο συνταξιούχος θα τους κοστίζει λιγότερο.

Είναι πραγματικά προκλητικός ο τρόπος που προπαγανδίζουν την «ανάγκη» για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Ενώ η πρόοδος της τεχνολογίας και των επιστημών έχει εξασφαλίσει την επέκταση του προσδόκιμου ζωής, αυτό αντιμετωπίζεται εχθρικά από το κεφάλαιο, επειδή κριτήριο είναι το κέρδος του και η σύνταξη θεωρείται «κόστος».

Μάλιστα, σε παλιότερη έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο «Working Better with Age», ομολογούνταν ευθέως η ανησυχία ότι η αναμενόμενη αύξηση του προσδόκιμου ζωής θα οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των συνταξιούχων που θα παίρνουν για περισσότερα χρόνια σύνταξη και όλα αυτά θα οδηγήσουν «σε μη βιώσιμες αυξήσεις των κοινωνικών δαπανών».

Για ποιες «κοινωνικές δαπάνες» μιλάμε όμως; Γι' αυτές που κατακρεουργούν από τη μια χρονιά στην άλλη, σε κρίση και ανάπτυξη, για να ταΐζουν με φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις τους επιχειρηματικούς ομίλους. Αυτός είναι ο καημός τους: Τα κρατικά κονδύλια που «σπαταλιούνται» για συντάξεις, ενώ θα μπορούσαν να γίνουν μέτρα στήριξης για το κεφάλαιο!

Η βαρβαρότητα του συστήματος καθρεφτίζεται και στην εξής αναφορά από την έκθεση του ΟΟΣΑ: «Δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό (...) Η ηλικία στην οποία οι άνθρωποι εξέρχονται από την αγορά εργασίας παραμένει σήμερα χαμηλότερη από ό,τι πριν από 30 χρόνια, παρά τα υψηλά υπολειπόμενα ζωής»! Γι' αυτό προτείνονται μέτρα όπως η αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, το περαιτέρω χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων, ώστε να δημιουργηθεί μια πιο φθηνή μάζα εργατικών χεριών σε προχωρημένες ηλικίες κ.ά.

Δουλειά μέχρι τον τάφο

Η έκθεση διαπιστώνει ακόμα ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 2,5 χρόνια τα τελευταία 10 χρόνια στις χώρες - μέλη του ΟΟΣΑ. Ωστόσο επισημαίνει ότι «απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες (...) για την αύξηση του εργάσιμου βίου πέρα από τα 65 έτη» και προτείνει τη σύνδεση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής και με το ύψος της σύνταξης, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας «για την εξάλειψη της πρόωρης συνταξιοδότησης».

Και επειδή η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης δημιουργεί επιπλέον ανάγκες για απασχόληση των ηλικιωμένων, η έκθεση αρπάζει την ευκαιρία για να προτείνει μέτρα όπως η διευκόλυνση των απολύσεων, ώστε να τροφοδοτείται η ανακύκλωση του εργατικού δυναμικού, η κατάργηση επιδομάτων που δίνονται με κριτήριο την ηλικία και η μερική συνταξιοδότηση, ώστε αντικειμενικά να τίθεται θέμα συνέχισης της εργασίας για λόγους επιβίωσης.

Μια ακόμα επισήμανση: Στην έκθεση «Οι συντάξεις με μια ματιά 2019» ο ΟΟΣΑ διατυπώνει την ανησυχία για το αν θα έχουν σύνταξη οι εργαζόμενοι με μερική ή άλλες μορφές άτυπης απασχόλησης και κατά πόσον αυτή θα είναι επαρκής. Στην πραγματικότητα ανησυχούν για τις αντιφάσεις που γεννά το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα και για το πώς θα διαχειριστούν το αυξανόμενο κύμα φτώχειας και εξαθλίωσης που συνοδεύει τη γενίκευση της «ευελιξίας» στην αγορά εργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, και αυτή η έκθεση έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η αντιασφαλιστική επίθεση που χρόνια τώρα εξελίσσεται στην Ελλάδα, δεν αποτελεί ιδιαιτερότητα ούτε παράγωγο της κρίσης, αλλά είναι στρατηγική του κεφαλαίου και πατά σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, με στόχο τη διασφάλιση της κερδοφορίας του, που είναι σε πλήρη διάσταση με τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και τις δυνατότητες που αντικειμενικά υπάρχουν σήμερα αυτές να ικανοποιηθούν.

Χ. Μ.